(Fr.) Un diacre se faisant passer pour un laïc par humilité est reçu comme convers dans l’ordre cistercien. L’abbé découvrant sa condition, le reçoit comme moine, malgré l’interdiction du chapitre général de promouvoir des convers.

CAPITULUM XXXIX De eo quod quidam in conversione ordines sacros celantes propter humilitatem conversi fiant.

Tanta est virtus humilitatis, ut eius amore saepe ad ordinem venientes clerici, laicos se simulaverint, malentes pecora pascere, quam libros legere, satius ducentes Deo in humilitate servire, quam propter sacros ordines vel literaturam ceteris praeesse. Hoc quia saepius in ordine contigit, ita ut de conversis fierent monachi, ante hos quatuor annos, ne de cetero fieret, diffinitum est in Capitulo generali, ut tali modo conversi manerent inter conversos. Eodem anno quidam veniens, ut puto Diaconus, laicum se simulans, in conversum susceptus est. Cuius Abbas cum postea, nescio quo prodente, ordines intellexisset, in sequenti Capitulo casum eundem proposuit. Et quia viris discretis videbatur omnino absurdum, ut quis in tam sublimi ordine positus, foret sine charactere coronae et sine sacrorum ordinum exsecutione, sententiam mutaverunt.
NOVICIUS: Non miror, si aliqui celant suos ordines in conversione, cum legamus priscis temporibus feminas, ut fuit beata Eugenia et sancta Euphrosyna atque beata Marina, zelo conversionis sexum virilem simulasse.
MONACHUS: Quid hoc miraris factum temporibus priscis, cum recentiori tempore in ordine nostro contigisse sciamus?
NOVICIUS: Hoc omnibus modis scire desidero, videlicet a qua persona, ubi, vel quomodo tam mirabilis facta sit conversio.
MONACHUS: Femina, de qua dicturus sum, quae fuerit, vel quomodo ad ordinem venerit, seu quomodo in ordine fuerit, vel consummaverit, sicut nobis retulit monachus quidam, qui cum ea novicius fuerat in probatione, fida tibi pandam relatione.