Thesaurus Exemplorum
Medii Aevi

Est in Niuella⁴⁷ ciuitate alia quedam uirgo nomine Tyedela, non minoris gratie neque minoris gloria tam uite sanctitate quam fame celebritate. Hec cum tempore quodam in nocte natiuitatis Domini esset in oratione, 'speciosus forma pre filiis hominum'⁴⁸ homo Christus Ihesus, nocte eadem de uirgine natus, 'quasi sponsus' denuo 'procedens de thalamo suo'⁴⁹, eidem religiose femine non solum ad uidendum, immo etiam ad tangendum se prebuit. Quem cum inter amplexus dulciter deoscularetur, in hac uerba prorupit: "Non potero ad plenum iocundari neque cor meum tua dulcissima uisione perfecte satiari, nisi ille amicus meus" — monachum uocans de Uilario, cuius in superiori capitulo⁵⁰ mentio habita est, — "te tali modo fruatur". Licet illum noscam facie et nomine, non tamen eum prodere presumo, ne ex hoc uerecundiam passus moueatur. Mira dicturus sum: eadem hora Tyedela cum puero pueri uirtute in Uilarium mirabiliter translata iuxta altare se reperit, ubi idem monachus missam de nocte in memoriam Dominice natiuitatis celebrauit. Erat tunc prior eiusdem cenobii, ubi uirgo deuota sacerdoti faciem suam exhibens et Uirginis filium manibus suis offerens in multam ammirationem atque indicibilem cordis iubilationem illum conuertit.

Lego sanctum Abacuc de Iudea translatum in Babylonem mirabiliter⁵¹: audio hic Tyedelam de Niuella in Uilarium ineffabiliter transpositam. Bene dixerim ineffabiliter, quia in translatione prophete cincinno manus adhibetur⁵², hic subuentionis modus non inuenitur. Aliquid amplius hic: deferebat ille prandium messorum⁵³, ista panem angelorum. Monachus uero plenius uolens scire causam et modum uisionis, post dies paucos, petita licentia ab abbate suo, ad feminam uenit. Et antequam ei quicquam loqueretur,subridens dixit: "Ego causam aduentus uestri noui" et recitauit ei omnia, que dicta sunt, illo plurimum stupente de gratia Dei. Nec mirum, si occulta nouit Chusi⁵⁴ et spiritu prophetie pollet, que ueri Dauid amplexibus iugiter inheret. Neque sine causa in Niuella manere uidetur, que niueo uirginitatis uellere uestita agnum sponsum utroque sequitur pede.

Quantum uero tam hic quam cetere sancte femine in eiusdem agni esu delectentur et, ceteris mundi deliciis postpositis, frequenter edere desiderent, sequentia manifestant.