Thesaurus Exemplorum
Medii Aevi

Matrona quedam diues satis iuxta A1tam Si1uam³⁴⁰, que est domus ordinis Cysterciensis, grauiter infirmata est. Cumque spes modica esset de eius uita, uocauit filium suum, uirum honestum, dicens ei: "Fili, dominus abbas de Alta Silua tenetur nobis in tali summa pecunie", satis grauem exprimens, "quam ego illi secrete diuersis temporibus, secundum quod ipse petiuit, accommodaui". Cui ille respondit: "Bene fecisti, mater, michi ista dicendo". Qui statim ad abbatem pergens, que a matre audierat, exposuit. Cui abbas de conscientia sua securus respondit: "Numquam aliquid debui matri tue neque illa aliquid pecunie umquam accommodauit michi". Dicente illo: "Domine, rogo ut adeatis matrem meam, priusquam moriatur, audiatisque ex ore eius", respondit abbas: "Ualde libenter" uenitque ad eam. Cui cum diceret misera: "Rogo uos, domine abbas, ut pecuniam, quam uobis accommodaui, filio meo assignetis", negante abbate et dicente: "Numquam michi a uobis prestitum est", mox illa subiunxit: "Si non concessi uobis pecuniam istam, nunc decem, nunc uiginti, nunc triginta uel quadraginta libras, secundum quod postulastis tribuendo, 'hoc michi Deus faciat et addat'³⁴¹, ut linguam, per quam protestor hoc, mox de ore meo euomam". Et ecce! iusto iudicio Dei actum est, ut in instanti linguam falsiloquam cum maximo tormento eiceret, ita ut palato adherens usque ad medium pectoris protenderetur. Uidens ista filius eius supra modum expauit dixitque abbati: "Domine, pergite ad domum uestram, quia satis apparet in hoc crudeli facto uos esse innocentem et matrem meam errasse". Reuera hac mulier apposuit 'iniquitatem super iniquitatem' suam³⁴², ut demones inuenirent, quod amplius in illa punirent.

Quantum uero Deus parcat, immo quantum glorie conferat hiis, qui mala proximis non ingerunt, sed, quod salubrius est, ingerentibus ignoscunt, ex subsequenti capitulo declaratur.