Dialogus miraculorum [Strange, 1851]: II, 5

StatusÉtatZustandStatoEstatus:

IdentifierIdentifiantIdentifikationsnummerIdentificatoreIdentificador:

TE017885

How to citeComment citerZitierweise fürCome citareCómo citar:

ExemplumExemplumExemplumExemplumExemplum

CollectionRecueilSammlungRaccoltaColección:

Dialogus miraculorum [Strange, 1851] (TC0142)

AuthorAuteurVerfasserAutoreAutor:

Caesarius Heisterbacensis

Exemplum contextContexte de l'exemplumUmgebung des ExemplumContesto dell'exemplumContexto del exemplum:

De contritione

SummaryRésuméZusammenfassungSommarioResumen:

(Fr.) A trois reprises, l'hostie est ôtée par une colombe à un prêtre luxurieux alors qu’il célèbre la messe. Plein de componction, il se confesse à un abbé cistercien. La colombe lui apporte les hosties emportées et recrache le vin dans le calice. Comme pénitence, l’abbé demande au prêtre de partir soigner les malades outre-mer. A son retour, il entre dans l’ordre cistercien.

SourcesSourcesQuellenFontiFuentes:

Orale: « Dominus Conradus, quondam Episcopus Halberstadensis, anno praeterito retulit nobis historiam satis mirabilem, quam contigisse dicebat ante paucos annos in regno Franciae ».

CommentaryCommentaireKommentarCommentoComentario:

Conrad, évêque de Halberstadt de 1201 à 1209, se fit moine cistercien à Sittichenbach (diocèse de Magdebourg).

KeywordsMots-clésStichwörterParole chiavePalabras claves:

Original textTexte originalOriginaltextTesto originaleTexto original

CAPITULUM V. ** De luxurioso sacerdote, cui columba in die Natalis Domini tribus vicibus sacramentum altaris tulit, et post contritionem restituit.

MONACHUS: Dominus Conradus, quondam Episcopus Halberstadensis, anno praeterito retulit nobis historiam satis mirabilem, quam contigisse dicebat ante paucos annos in regno Franciae. Erat ibi sacerdos quidam, qui in ipsa nocte Natalis Domini transire debebat per brevem campum de una villa ad aliam, ut ibidem secundum consuetudinem matutinas diceret, missasque celebraret. Opere diaboli, ut creditur, iuxta villam soli sola mulier occurrit, et quia sine teste fuit, solus cum sola peccavit. Perpetrata culpa tam nefaria, non eum retraxit a maiori contemtu accusatrix conscientia; sed magis timens humanam verecundiam, quam divinam vindictam, ecclesiam intravit, dictisque matutinis, missam de nocte in primo galli cautu, secundum morem, sollemniter inchoavit. Transsubstantiatione vero facta, panis videlicet in corpus, et vini in sanguinem Christi, columba nivea ipso sacerdote aspiciente, super altare descendit, totumque ebibens quod erat in calice, rostro suo hostiam tulit, et avolavit. Videns ista sacerdos, satis, etsi non salubriter, est territus, et quid faceret, non parum perpiexus, canonem propter populum circumstantem, quantum ad verba et signa complevit, sed fructu canons caruit. Post missam, decantatis laudibus, cum missam de mane diceret, eo quod non haberet qui vicem suam suppleret, eadem columba hora qua prius iterum venit, sacramentum abstulit, et recessit.
NOVICIUS: Quare exemplo Abrahae Patriarchae non abegit eam?
MONACHUS: Talis columba non fuit, quae repelli aut teneri posset. Puto eam similem fuisse illi columbae, quae in Jordane, vidente Johanne, super verticem Jesu resedit.
NOVICIUS: Quid sentiendum est de illa columba? Eratne Spiritus sanctus?
MONACHUS: Nequaquam, sed indicium praesentiae Spiritus sancti. Peracto enim ministerio, ad quod a Spiritu sancto fuerat creata, in praeiacentem materiam est redacta. Natura divinitatis non potest oculis corporalibus videri, non auribus audiri, non manibus tangi. In subiecta creatura, ut est ignis et columba, saepe visus est.
NOVICIUS: Quid postea egit sacerdos?
MONACHUS: Non cessavit a praesumtione sua, sed tertio accedens ad altare celebraturus missam de die, per eandem columbam, eo modo quo primo et secundo, ei puer natus sacramentum corporis et sanguinis sui subtraxit. Tandem in se miser reversus, et de culpa, licet indignus, Dei tamen gratia compunctus, venit ad quendam Abbatem ordinis nostri, confessionem ei faciens tanti peccati. Exposuit ei et omnem ordinem rei cum multis lacrimis, videlicet quam indigne tertio repulsus sit a divinis sacramentis. Abbas vero, sicut vir prudens et discretus, contritum eum ex toto corde considerans, virtutemque contritionis probare volens, dandam poenitentiam suspendit, et ut ocius iret celebrare missam praecepit. Ille vero quasi Deo obediens confessori suo, cum multo timore et lacrimis ad altare missam celebraturus accessit, quem pius Dominus, qui nihil horum odit, quae fecit, sed dissimulat peccata hominum propter poenitentiam, mirabiliter laetificavit. Ante horam sumtionis columba rediens, tres hostias, quas singillatim tulerat, simul rostro deferens, corporali imposuit, et trium missarum liquorem de gutture suo calici immisit, ac recessit. Videns haec presbyter, gaudio repletus est maximo, gratias agens Deo, qui facit mirabilia magna solus. Reversusque ad Abbatem, divinam ei consolationem recitavit, et ut ab eo in monachum reciperetur, humiliter supplicavit. Cui respondit Abbas: Non te hoc tempore suscipiam, sed volo ut mare transeas, et pro peccato tue tribus annis in hospitali infirmantibus servias. Si tunc reversus fueris, nullam a me repulsam patieris. Volebat enim, ut per laborem tanti itineris et pericula maris, poenam peccati deleret, et pauperes infirmosque propter opera misericordiae sibi intercessores faceret. Fecit file quod Abbas praecepit, et post tres annos revertens, habitum religionis in eius domo suscepit,
NOVICIUS: Felix peccatum, cuius occasione tantus peccator ad tantum pervenit bonum.
MONACHUS: Licet mortalis noxa in se valde sit mala, aliquando tamen per occasionem quibusdam efficitur bona, id est, utilis. Timore unius peccati quandoque homo a multis, imo ab omnibus peccatis liberatur. Dum enim poenam imminentem timet, confitetur et dolet, et per poenitentiam totum delet.
NOVICIUS: Bene hoc quod dicis concedo, quia si unam deformem maculam in veste mea videro, occasione illius totam vestem lavo.
MONACHUS: Hoc tamen scire debes, quod quandoque Deus peccata dimittit mortalia, et non quaedam veniale: sed non dimittit aliquod veniale, nisi simul dimittat quodlibet mortale.
NOVICIUS: Quomodo hoc sit non intelligo.
MONACHUS: Quaedam sunt venialia, ut est nimius affectus parentum circa liberos, de quibus non possunt dolere, nec ea possunt dimittere, et idcirco eis in praesenti non remittuntur. Sed quicquid de venialibus fiat, homo prudens de mortalibus caveat, quia cum per se possit cadere, non tamen per se valet resurgere. Quis scit, si Deus lapso dignetur porrigere manum sublevantem, hoc est, gratiam illuminantem? Quidam cadunt, ut Judas, et non resurgunt; alii, ut Petrus, cadunt, et fortius resurgunt. Dicam tibi de his testimonia verissima, et tanto tibi esse debent gratiora, quanto sunt recentiora.

From:

Strange Joseph, 1851. Caesarii Heisterbacensis Monachi Ordinis Cisterciensis Dialogus Miraculorum. Textum ad quatuor codicum manuscriptorum editionisque principiis fidem accurate recognovit Josephus Strange., Köln-Bonn-Brüssel, vols. 2.

ReferencesRéférencesReferenzenRiferimentiReferencias

Tubach:

Tubach Frederic C., 1969. Index exemplorum. A Handbook of medieval religious tales, Helsinki.:

#2682 : Host taken away. The Host vanishes from the sight of an unworthy priest. (Var.) Alpha # 689, # 691; CHeist-I #3; 11, 5; IX, 58; libri8-I #8; cf. H324 # 12, # 13, H336 # 30, H343 # 24, H345 # 32, H349 # 1, H398 # 463, H408 # vi; H465 # 21, H476 # 68, H480 # 26, H481 # 28, H483 # 50, H599 # 1, H609 # 41, H612 # 86, H649 # 15, H699 # 9, H708 # 3, H717 # 21; Klapper, Erz. # 93; Lib. Ex. # 1314, # 97; Recull # 609; # 611; S.T.: V31.1.– Monteverdi, pp. 314-15; Ward II, 595, 739. (© Frederic C. Tubach)

Related worksTextes apparentésVerwandte TexteTesti correlatiTextos relacionados:

Caesarius Heisterbacensis, Homiliae dominicales [éd. J.A. Coppenstein, 1615], II, p. 84
Reims, BM, 1275, 51
Welter Jean-Thiébaut, 1914. Le Speculum laïcorum. Edition d'une collection d'exempla composée en Angleterre à la fin du XIIIe siècle. 463a.
Little Andrew George (éd.), 1908. Liber exemplorum ad usum praedicantum saeculo XIII compositus a quodam Fratre Minore Anglico de Provincia Hiberniae, Aberdeen. 97.
British Library, ms Roy. 7 D I [transcr. Welter], 26
Arnoldus Leodiensis, 2015. Alphabetum narrationum, Elisa Brilli (éd.), Turnhout, Brepols. 707.
Blangez Gérard (éd.), 1978. Ci nous dit. Recueil d'exemples moraux, Paris, vols. 2. 137.
Polo de Beaulieu Marie Anne (éd.), 1991. Jean Gobi. La Scala coeli, Paris, Editions du CNRS. 232.
Jehan Mansel, Exemples moraux [British Library, Roy. 15 D V], 196
VI, 8.
Magnum speculum exemplorum [éd. Major, 1618], Communio, 9.

CataloguesRépertoiresVerzeichnisseRepertoriCatálogos:

Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H324 # 12.
Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H324 # 13.
Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H336 # 30.
Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H343 # 24.
Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H345 # 32.
Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H349 # 1.
Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H398 # 463.
Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H408 # vi.
Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H465 # 21.
Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H476 # 68.
Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H480 # 26.
Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H481 # 28.
Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H483 # 50.
Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H599 # 1.
Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H609 # 41.
Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H612 # 86.
Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H649 # 15.
Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H699 # 9.
Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H708 # 3.
Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H717 # 21.
Thompson Stith, 1975. Motif-Index of Folk-Literature. A classification of narrative elements in folktales, ballads, myths, fables, mediaeval romances, exempla, fabliaux, jest-books and local legends, Revised and enlarged edition, Bloomington - Londres, vols. 6. V31.1.

Manuscripts / editionsManuscrits / éditionsManuskripte / AuflagenManoscritti / edizioniManuscritos / ediciones:

Strange Joseph, 1851. Caesarii Heisterbacensis Monachi Ordinis Cisterciensis Dialogus Miraculorum. Textum ad quatuor codicum manuscriptorum editionisque principiis fidem accurate recognovit Josephus Strange., Köln-Bonn-Brüssel, vols. 2. vol. 1, p. 64-66.

ImagesImagesBilderImmaginiImágenes (0)

Exempla in this collectionExempla dans le même recueilExempla in derselben SammlungExempla in questa stessa raccoltaExempla de la misma colección:

Download this exemplum asTélécharger le fichier de cet exemplum au formatLaden Sie die Datei dieses Exemplums im FormatScarica questo exemplum comeDescargue este documento en formato:

Download the complete collection of exemplaTélécharger la collection complète des exemplaLaden Sie die komplette Sammlung von Exempla herunterScarica la raccolta completa di exemplaDescargue la colección completa de exempla

Les exempla du ThEMA sont mis à disposition selon les termes de la Licence Creative Commons Attribution - Pas d’Utilisation Commerciale - Partage dans les Mêmes Conditions 4.0 International.ThEMA exempla are made available under the Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.ThEMA exempla werden unter der Creative Commons Namensnennung - Nicht-kommerziell - Weitergabe unter gleichen Bedingungen 4.0 International Lizenz.Las exempla de ThEMA están puestas a disposición en el marco de la Licencia Creative Commons Atribución-NoComercial-CompartirIgual 4.0 Internacional.Gli exempla del ThEMA sono messi a disposizione secondo i termini della Licenza Creative Commons Attribuzione - Non commerciale - Condividi allo stesso modo 4.0 Internazionale.