Thesaurus Exemplorum
Medii Aevi
Dialogus miraculorum [Strange, 1851]: II, 10
ExemplumExemplumExemplumExemplumExemplum
De contritione
Orale (?): « a viris religiosis et literatis, ut sunt Abbates et Scholastici [...] veraciter intellexi ».
Abbaye Saint-Victor, fondée en 1100 par Guillaume de Champeaux.
Original textTexte originalOriginaltextTesto originaleTexto original
CAPITULUM X De scholari Parisiensi, qui ob nimiam contritionem confiteri non potuit, cuius peccata in schedula seripta divinitus sunt deleta.
MONACHUS: Annus modo vicesimus est secundus, plus minus, eo tempore quo ad ordinem veni,
qui fuit ab incarnatione Domini millesimus ducentesimus uno minus, in quo tale
quid a viris religiosis et literatis, ut sunt Abbates et Scholastici, Parisiis
contigisse veraciter intellexi. Erat ibi iuvenis quidam in studio, qui suggerente
humani generis inimico, talia quaedam peccata commiserat, quae obstante
erubescentia nulli hominum confiteri potuit. Cogitans tamen quae malis praeparata
sunt tormenta gehennae, et quae bonis abscondita sunt gaudia perennis vitae,
timens etiam quotidie iudicium Dei super se, intus torquebatur morsu conscientiae, et foris tabescebat in
corpore. Quid plura? Tandem miserante Deo, in adolescente timor ille servilis verecundiam vicit, qui sicut seta
filum, caritatem inducere consuevit. Veniens ad
sanctum Victorem, Priorem vocavit, et quia confitendi gratia venisset indicavit.
Ille paratus ad tale officitum, sicut omnes sunt fratres eiusdem monasterii,
statim venit, in loto ad hoc deputato sedit, praemissaque exhortatione iuvenem
confiteri volentem exspectavit. Mira res. Tantam hora eadem pius Dominus, cuius
natura bonitas est, cuius voluntas potestas est, cuius opus misericordia est,
cordi eius contulit contritionem, ut quotiens confessionem inciperet, totiens
singultibus intercepta vox deficeret. In oculis lacrimae, suspiria in pectore,
singultus erant in gutture. Haec ut vidit Prior, dicebat scholari: Vade scribe
peccata tua in schedula, et defer ad me. Placuit consilium iuveni, abiit,
scripsit, die altera rediit, et si confiteri posset iterum tentans, ut prius defecit. Et cum nil proficeret, schedulam Priori
porrexit. Legit Prior et obstupuit, dixitque iuveni: Non sufficio tibi solus dare
consilium. Vis ut ostendam Abbati? Et licentiavit ei. Venit Prior ad Abbatem,
et porrexit schedulam legendam, rem ei per
ordinem exponens. Quid deinde gestum sit, audiant peccatores et consolentur,
desperati et recreentur. Mox enim ut Abbas chartulam ad legendum aperuit, totam
eius continentiam deletam invenit. Impletumque est in eo, quod Dominus per Isaiam
dicit: Delevi ut nubem iniquitatem tuam, et ut nebulam peccata
tua. Et ait Abbas Priori: Quid legam
in schedula ista? Nihil in ea scriptum est. Haec ut Prior audivit, schedulam
simul cum Abbate respexit, dixitque ad ilium: Sciat pro certo paternitas vestra,
supradictum iuvenem in hac schedula scripsisse peccata sua, et cum a me
fuissent lecta, vobis
etiam donavi legenda. Sed, ut video, misericors Deus, qui maximam iuvenis
contritionem attendit, culpam iam sufficienter punitam iuste delevit. Deletio
siquidem totius scripti, abolitionem signat
totius delicti. Et vocantes scholarem ostenderunt schedulam, dicentes, eius
peccata divinitus esse deleta. Quam cum perspexisset et ex signis bene
cognovisset, in tantum cor eius ex magnitudine gaudii est dilatatum, in quantum
prius ex magnitudine tristitiae fuerat angustiatum. Et nullam ei iniungentes satisfactionem, monuerunt,
quatenus Deo de perceptis beneficiis gratias ageret, atque de cetero cautius
viveret. Ecce iuvenis iste, ut satis videtur, ante ruinam imperfectus fuit,
cecidit, et perfectus surrexit.
NOVICIUS: In quo fuit perfectus?
MONACHUS: In
caritate.
NOVICIUS: Quae est perfectio caritatis?
MONACHUS: Quando mens non est sibi conscia alicuius peccati mortalis sive
venialis, libera non solum a culpa, sed etiam a poena. Et put, si saepedictus
clericus decessisset in tali statu, minime sensisset poenam purgatoriam, quia perfecta caritas consumit plumbum et
stipulam, culpam et poenam. Haec est opinio multorum. Alii dicunt etiam virus
perfectissimos secum trahere fenum et stipulam.
NOVICIUS: Miror quare non fuerint
peccata eius deleta, antequam Priori essent ostensa.
MONACHUS: Ne superflua
videretur confessio, sine cuius desiderio nulla fit remissio. Ipsa etiam confessio
propter erubescentiam maxima pars est satisfactionis. Nam in primo contritionis
puncto dimissa fuerat ei culpa, deinde contritione inardescente et confessione
accedente deleta est poena.
NOVICIUS: Non minus miror contritionem huius hominis,
quam Mariae, cui tantum lacrimanti et nil dicenti voce Salvatoris dictum est: Dimissa sunt ei peccata multa, quoniam dilexit multum.
MONACHUS: Ex quo mentionem fecisti Mariae
Magdalenae, dicam tibi de mira contritione cuiusdam mulieris luxuriosae, in qua
nostris temporibus Christus non minora ostendit gratiae suae miracula, quam olim
in Maria.
ReferencesRéférencesReferenzenRiferimentiReferencias
Tubach Frederic C., 1969. Index exemplorum. A Handbook of medieval religious tales, Helsinki.:
- #1202A : Details for this Tubach reference were not found in catalogue.Les détails pour cette références à Tubach n’ont pas été trouvés dans son index.Details zu dieser Tubach-Referenz wurden im Katalog nicht gefunden.I dettagli per questo riferimento a Tubach non sono stati trovati in questo repertorio.Los detalles de esta referencia de Tubach no se encontraron en el catálogo.
- Related worksTextes apparentésVerwandte TexteTesti correlatiTextos relacionados:
-
- Crane Thomas Frederick (éd.), 1890. The Exempla or Illustrative Stories from the Sermones vulgares of Jacques de Vitry, London, Nutt. 301.
- Stephanus de Borbone, 2006. Tractatus de diversis materiis predicabilibus. Tertia pars: de dono scientie, Jacques Berlioz (éd.), Turnhout, Brepols. 965.
- Reims, BM, 1275, 52
- Welter Jean-Thiébaut, 1914. Le Speculum laïcorum. Edition d'une collection d'exempla composée en Angleterre à la fin du XIIIe siècle. 123.
- British Library, ms Roy. 7 D I [transcr. Welter], 59
- Compilacio singularis exemplorum [Upsalla, Bibl. univ., ms 523], 312
- Arnoldus Leodiensis, 2015. Alphabetum narrationum, Elisa Brilli (éd.), Turnhout, Brepols. 206.
- Polo de Beaulieu Marie Anne (éd.), 1991. Jean Gobi. La Scala coeli, Paris, Editions du CNRS. 253.
- Jehan Mansel, Exemples moraux [British Library, Roy. 15 D V], 78
- VI, 11.
- Magnum speculum exemplorum (Major, 1618), Contritio, 4.
- CataloguesRépertoiresVerzeichnisseRepertoriCatálogos:
-
- Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H13 # 88.
- Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H77 # 192.
- Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H351 # 15.
- Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H380 # 123.
- Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H484 # 59.
- Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H542 # 4‑var.
- Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H560 # 17.
- Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H586 # 61.
- Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H597 # 3‑var.
- Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H609 # 34.
- Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H609 # 35‑var.
- Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H639 # 9.
- Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H669 # 293.
- Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H680 # 54.
- Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H682 # 3.
- Herbert John Alexander, 1910. Catalogue of Romances in the Department of Manuscripts in the British Museum, London, vol. 3. H690 # 3.
- Thompson Stith, 1975. Motif-Index of Folk-Literature. A classification of narrative elements in folktales, ballads, myths, fables, mediaeval romances, exempla, fabliaux, jest-books and local legends, Revised and enlarged edition, Bloomington - Londres, vols. 6. J80, V21.1, V21.6.
- Manuscripts / editionsManuscrits / éditionsManuskripte / AuflagenManoscritti / edizioniManuscritos / ediciones:
-
- Strange Joseph, 1851. Caesarii Heisterbacensis Monachi Ordinis Cisterciensis Dialogus Miraculorum. Textum ad quatuor codicum manuscriptorum editionisque principiis fidem accurate recognovit Josephus Strange., Köln-Bonn-Brüssel, vols. 2. vol. 1, p. 75-76.
ImagesImagesBilderImmaginiImágenes (0)
Exempla in this collectionExempla dans le même recueilExempla in derselben SammlungExempla in questa stessa raccoltaExempla de la misma colección:
- TE017884 Dialogus miraculorum: II, 4
- TE017885 Dialogus miraculorum: II, 5
- TE017886 Dialogus miraculorum: II, 6
- TE017887 Dialogus miraculorum: II, 7
- TE017888 Dialogus miraculorum: II, 9
- TE017889 Dialogus miraculorum: II, 10
- TE017890 Dialogus miraculorum: II, 11
- TE017891 Dialogus miraculorum: II, 12
- TE017892 Dialogus miraculorum: II, 14
- TE017893 Dialogus miraculorum: II, 15, 1
- TE017894 Dialogus miraculorum: II, 15, 2
Download this exemplum asTélécharger le fichier de cet exemplum au formatLaden Sie die Datei dieses Exemplums im FormatScarica questo exemplum comeDescargue este documento en formato:
Les exempla du ThEMA sont mis à disposition selon les termes de la Licence Creative Commons Attribution - Pas d’Utilisation Commerciale - Partage dans les Mêmes Conditions 4.0 International.ThEMA exempla are made available under the Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.ThEMA exempla werden unter der Creative Commons Namensnennung - Nicht-kommerziell - Weitergabe unter gleichen Bedingungen 4.0 International Lizenz.Las exempla de ThEMA están puestas a disposición en el marco de la Licencia Creative Commons Atribución-NoComercial-CompartirIgual 4.0 Internacional.Gli exempla del ThEMA sono messi a disposizione secondo i termini della Licenza Creative Commons Attribuzione - Non commerciale - Condividi allo stesso modo 4.0 Internazionale.