(Fr.) Un moine de l’abbaye cistercienne de Himmerod subit une très forte tentation mais y résista. La même nuit, un convers eut une vision miraculeuse : il vit une grande colonne dans laquelle un crochet de fer avait été fixé et sur lequel était suspendue une couronne royale. Ensuite, un homme très beau prenait la couronne et la tendait au convers en disant : " Donne-la à tel moine qui la mérite bien !" . La colonne signifie le moine courageux, le crochet, la tentation, et la couronne, la récompense.

CAPITULUM XCVI* De tentationibus monachi, qui resistendo coronam meruit imperialem.

Alter quidam monachus, isto, de quo iam dictum est, aetate maturior, et in observantia religionis ferventior, a spiritu luxuriae multifarie multisque modis et duris impugnabatur. Tempore quodam, eum esset in infirmitorio, et dictis matutinis in angulo claustri stans veniam peteret eum angelica salutatione, diabolus post tergum eius veniens, sagittam ignitam post eum direxit, ita ut illam monachus videret iuxta oculos suos volitare, fulgurare, et ex repercussione parietis scintillare. Quem cum sic terrere non posset, neque fugare a loco orationis, tantum circa illum strepitum excitavit, ut superficies totius pavimenti, in quo stabat, coturnis monachorum discurrentium atteri videretur. Qui cum de tali phantasmate nihil curaret, et completis orationibus abiret, quasi multitudinem Maurorum post se venientium vidit. Alio tempore spiritus fornicationis, cuius anhelitus prunas ardere facit, corpus eius igne libidinis intolerabiliter succendit. Cuius importunitatem venerabilis vir ille considerans, in haec verba alta voce prorupit: Quid me tam crudeliter crucias, o diabole? Non enim in me amplius facere poteris, quam a Deo permissus fueris. Dominus meus, ipse est etiam et Dominus tuus: Doctrina est praedicti confessoris. Ad quam vocem tali ordine tentator ab eo discessit. Verbis quidem prolatis, mox coepit in vertice eius, quasi aliquid motabile serpere, et paulatim per utrasque aures usque ad collum descendere cum sudore. Deinde per scapulas et latera, per coxas et crura sensim se trahens, per talos exivit. Et sicut mihi confessus est idem monachus, ita spiritus ille, ut iam dictum est, gradatim descendit, ut sentiretur in uno loco, et non in alio. Qui mox ut per pedes exiens fugit, ignis ab eo excitatus refriguit, et tentatio omnis cessavit.
NOVICIUS: Miror, si aliquam occasionem praebuerit spiritui fornicationis sic terribiliter se cruciantis.
MONACHUS: Sicut ab eius ore audivi, die quadam cum visitaret cum Abbate in quodam claustro sanctimonialium, matrona quaedam eiusdem congregationis, quam ante conversionem bene noverat, brachium suum super collum eius posuit, oculos in eum defigens. Quod cum considerasset plus quam oporteret, tunc quidem nihil ex hoc tentationis sensit, sed postea, quando diabolus illam oculorum defixionem menti eius reduxit, ita tentatus est ab illa hora, et postea per annos aliquot, ut eum vivere taederet. Quanto enim quis perfectior est, tanto plus sensus suos restringere debet, tactum maxime et visum. Tactum, quia sicut in Vitaspatrum legitur, corpus mulieris ignis est. Visum, quia mors ingreditur per fenestras oculorum. Quantum tamen monachus iste in tentationibus meruerit, sequens sermo declarabit. Cum esset Prior in Claustro supradictus Hermannus, nunc Abbas Loci sanctae Mariae, iam dictus monachus nocte quadam tentabatur gravissime, et fuit eadem tentatio non tantum valida, sed et periculosa, et sicut ex eius confessione cognovit, talis erat status eiusdem tentationis, ut in tam brevi morula, sicut quis manum posset vertere, ei satisfecisset, si voluntas peccati affuisset. Puto tamen quod fuerit de incentivo carnis. Impugnabatur fortiter, restitit viriliter, vicit feliciter. In eadem hebdomada venit ad eum conversus quidam simplex de grangia, dicens se velle ei loqui secretius. Et cum dedisset ei copiam, ait: Domine, in hac septimana visum est mihi in somnis, quomodo coram me staret columna fortis, et ferrum infixum erat eidem columnae, pendebatque in clavo illo ferreo corona pulcherrima, quasi corona Imperatoris. Et affuit quidam pulcherrimus dominus, qui ambabus manibus tollens de clavo coronam, ponensque illam in manibus meis, sic dixit: Accipe coronam istam, et defer eam illi monacho, designans eum ex nomine, quia hac nocte meruit eam. Mox Prior, qui tentationem monachi noverat, visum intellexit, et interpretatus est columnam fortem, monachum fuisse in tentatione sua insuperabilem ; clavum, qui etiam de calibe fuisse videbatur, duram quam patiebatur tentationem ; coronam de labore mercedem. Qui vicerit, inquit Dominus, faciam illum columnam in templo meo. Quod corona appensa sit columnae, id est, quod merces debeatur victoriae, testis est Apostolus, qui dicit: Bonum certamen certavi, cursum consummavi, fidem servavi; de reliquo reposita est mihi corona iustitiae.
NOVICIUS: De quo certamine loquitur hic Apostolus?
MONACHUS: De eo quod fit contra hostem triplicem, carnem scilicet, mundum et diabolum. Tantum Deo placet, fidelem, propter conservationem innocentiae, pacis tempore semper dimicare cum vitiis et concupiscentiis, quantum illi placet, si tempore persecutionis semel corpus exponat gladiis atque tormentis. Unde Ecclesia psallit:

Plus currit in certamine Confessor iste sustinens, Quam martyr ictum sufferens, Mucrone fundens sanguinem.

NOVICIUS: Mirari non desino, quod Deus, qui est summa munditia, viros religiosos, sanctos atque perfectos tam immundis tentationibus, et quandoque diu, vexari permittit.
MONACHUS: Hoc fieri creditur ex dispensatione divinae pietatis, duabus de causis, videlicet ad custodiam humilitatis, et ut habeant materiam exercendae virtutis. Quis in hoc mundo maior Apostolo? Ipso est qui dicit: Ne magnitudo revelationum extollat me, datas est mihi stimulus carnis meae, angelus Satanae, qui me colaphizet, propter quod, et cetera. Sicut dicit scriptura, relictae sunt reliquiae immundarum gentium in terra promissionis, ut experiretur in eis Israel. Nam cum Domino placuerit, una hora tentationes in nobis fortissimas compescit.