(Fr.) Un moine de Clairvaux nommé Bernard avait de fortes tentations charnelles incessantes, malgré des prières et des confessions. Un jour qu’il décida de quitter le monastère, le prieur le persuada de rester encore une nuit. A peine endormi, le moine eut la vision d’un homme terrible - ressemblant à un boucher avec un couteau - suivi d’un grand chien noir. De son couteau, l’homme coupa les parties génitales du moine et les jeta au chien qui les dévora. Le moine se réveilla promptement ; craignant d’être castré, il comprit que ceci n’était pas survenu physiquement, mais spirituellement : la tentation cessa immédiatement.

CAPITULUM CXVII* De Bernardo monacho tentato, qui se in somnis vidit eunuchizari.

In Claravalle sacerdos quidam religiosus est, si tamen adhuc vivit, genere nobilis, sed virtutibus multo nobilior, nomine Bernardus. Iste tempore quodam a Satana per stimulum carnis ita est vexatus, ita turbatus, ut iam proponeret tentationi omnino cedere, atque post plurimos sudores ad saeculum redire. Confessus fuerat passionem eandem semel, secundo et multotiens ; sed non cessavit. Tandem quasi victus accessit ad Priorem, petens sibi cappam dari, dicens se velle redire ad saeculum, eo quod non posset carere muliere. Multis precibus vix Prior obtinuit, ut exspectaret illa nocte. Exspectavit, et Dominos, qui salvat sperantes in se, consolatus est eum nocte illa in somnis, sicut et beatos illos Magos, quibus praecepit, ne redirent ad Herodem. Vix tenuiter obdormierat, et ecce conspexit eminus virum horribilem in effigie carnificis ad se properantem, et cultellum longum in manu tenentem, sequebaturque eum canis magnus et niger. Quo viso contremuit. Nec mirum. Ille vero multum impetuose arreptis eius genitalibus abscidit, canique proiecit. Quae mox ille devoravit. Evigilans autem ex horrore visionis, putabat se fuisse eunuchizatum. Quod revera ita erat, et si non ut visio ostendit cultro materiali, gratia tamen spirituali. Mane veniens ad Priorem, dicebat se liberatum a tentatione, visionem illi per ordinem exponens. Et glorificavit Prior Dominum, qui tam mirabiliter et tam celeriter liberavit servum suum Bernardum. Adhuc dicitur carne esse virgo. Et est haec historia satis celebris in ordine nostro.
NOVICIUS: Si sancti viri sic turpiter tentantur, non amodo verecundabor tantum, ut hactenus, confiteri meas immundas tentationes. Timui ne confessores me despicerent turpia confitentem.
MONACHUS: Si sunt confessores discreti, non debent accusantes se spernere, sed consolari, ne similem tentationem incurrant. Hoc cuidam sacerdoti sancto et decrepito contigisse cognovi.