Thesaurus Exemplorum
Medii Aevi
Dialogus miraculorum [Strange, 1851]: VII, 16, 7
ExemplumExemplumExemplumExemplumExemplum
Orale: Non alia de illo referam, quam ea quae a religiosis viris, qui eum viderunt et noverunt, mihi dicta sunt.
Himmerod (Claustrum), abbaye cistercienne en Rhénanie-Palatinat, quatorzième fille de Clairvaux, fondée en 1134 par saint Bernard.
Original textTexte originalOriginaltextTesto originaleTexto original
CAPITULUM XVI.Homil. I. p. 66. Vita domini Christiani monachi de Hemmenrode.
In eodem Claustro monachus quidam exstitit,
praedicto Henrico converso contemporaneus, nomine et opere Christianus. Istum
multis modis Domina nostra consolari consuevit, secreta sua illi
manifestans. Huius beati viri vitam, videlicet qualis ante conversionem fuerit vel
post, in quantum scire potui, succincte tibi perstringam. Non alia de illo
referam, quam ea quae a religiosis viris, qui eum viderunt et noverunt, mihi dicta
sunt. Cum adhuc esset scholaris, et scholas vitans per provincias discurreret,
nocte quadam in domo cuiusdam mulieris hospitabatur. Cuius filia cum haberet caput
scabiosum, et instaret adolescenti, ut si aliquid contra illum morbum nosset, sibi diceret, asserens multa experimenta
scholares scire, et ipse negaret, illaque neganti non crederet, tandem
importunitate eius victus, ut se ab ea liberaret, respondit: Accipe barbam Jovis,
fuliginem et sal, et fac ex eis ungentum. De quo mox ut filiae tuae caput
perunxeris, melius habebit. Quae cum eidem morbo essent contraria, fecit tamen
mater, sicut edocta fuit, et puella citius, non propter medicinam, sed propter
scholaris simplicitatem ut opinor, plene convaluit. - Alio tempore cum in domo
quadam sibi ignota dormiret, et propter necessitatem naturae solis femoralibus
indutus surgeret, diabolus in specie nudae mulieris occurrens, dorso eius nudo
insilivit. Quem cum nullo conatu de dorso suo excutere posset, sic usque ad tempus matutinale
circumrotando, magnum tam corporis quam
mentis patiebatur defectum. Ordinatus in
sacerdotem, factus est capellanus Comitis Losensis, in castro eius missas celebrans.
Filius vero Comitis, sciens illum virum esse simplicem et timidum, ut eum
terreret, ursi pelle se circumdedit, et more bestiae super pedes manusque
incedens, ad solum in capella sedentem sic venit, rugitus contra illum emittens.
Quo viso Christianus territus, et pene extra mentem factus, arrepto cultello, tam
valide illum collo iuvenis infixit, ut rueret pene mortuus. Qui cum post modicum respirasset, timens vitae sacerdotis, ait:
Fugite domine Christiane, quia fillum Comitis occidistis. Mox ille territus fugit.
Et cum venisset ad portam castri, dixit ostiario: Aperi, et sine me fugere, quia
fillum Comitis occidi. Vides quanta simplicitas? Statim ut haec innotuerunt
parentibus et familiae, planxerunt valde. Ad petitionem tamen iuvenis Christianus
revocatur, culpa ignoscitur, contra spem vulneratus citius
convalescit. Haec mihi retulit beatae memoriae Walterus de Birbech. - Tempore
quodam cum commendationem hominis mortui faceret, mortuus ille surrexit.
Fugientibus omnibus qui aderant, fugit et ipse Christianus, venitque fugiendo ad
fluvium, qui non longe aberat. Quem mortuus
sequens clamavit post tergum eius dicens: Domine, est mihi domi aries optimus,
tollite illum, et orate pro me. Sicque ad feretrum de quo exilierat reversus,
mortuus est et sepultus. - Habebat
autem praeter praedictam capellam, ecclesiam legitimam, cuius Pastor erat, ad quam
quotiens ire debuisset, fluvium quendam transire habebat. Qui cum minor esset,
equo vectore illum transvadabat; cum vero inundasset, navigio transibat. Quodam
igitur tempore cum ad fluvium de more accessisset, maiorem quam crediderat
reperit. Propter quod cum se et equum ei committere non auderet, et navicula
deesset, et paululum quid faciendum esset deliberaret, ecce apparens ei beata
Maria Magdalena, apprehendit eum de vestimento supra collum, et in ulteriorem
ripam deposuit, ita ut erat in equo sedentem. Laetus itaque ad ecclesiam pervenit,
et divina celebrare exorsus est, nullum habens adiutorem, nisi rusticum ecclesiae
custodem. Beata vero Maria Magdalena, quae mirabiliter eum illuc perduxit, missae
eius interesse non refugit. Nam quotiens se
vertebat dicendo: Dominus vobiscum, vidit matronam reverendissimam in oratorio
deambulantem. In qua nullum sciens esse mortalium
praeter praedictam custodem, eundem missa finita
convenit, interrogans, si aliquid vidisset. Ipse autem et se eam vidisse
asserebat. - Quia, teste scriptura, dignum est ut iustus
iustificetur adhuc, et sanctus sanctificetur adhuc
, considerans venerabilis sacerdos mundi pericula, diaboli tentamenta, carnis
incentiva, divina gratia inspirante, mundum deseruit, et religionis habitum in
Hemmenrode suscepit. Die quadam in solario probationis in oratione iacens, et de
corporis sui imbecillitate, ordinis districtione, poenisque purgatoriis cogitans, taedere coepit. Et mox mirabili
quadam virtute animam suam a corpore separari sensit. Vidit et sepulchrum opere
mirifico coram se composium. Et ecce sancta Dei Genitrix in claritate
maxima cum multa turba virginum per fenestram eo vidente ingressa est. Dictumque
est ei, quod ipsa esset mulier de Nazareth. Quae
corpus exanime sacerdotis a capite levans, et Fredericus Imperator, avus huius
Frederici, qui hodie imperat, a parte pedum, reverenter illud tumulaverunt. Deinde
beata Virgo cum multitudine angelorum obsequentium ad coelestia rediens, animam
tumulati, daemonum catervis sequentibus, et
massas igneas post eam exsufflantibus, secum duxit, illaesamque custodivit. Ducta
tamen ad quendam ignem maximum, edocta est ab angelis, quod post mortem illuc
esset reditura et ignem eandem transitura. Repente se corpori restitutam invenit.
De modo illius transitionis et causa nemini aliquid dicere voluit. Testatus est
autem animam suam ubique fuisse oculatam, et tantae scientiae, quamdiu exuta fuit
a corpore, ut post suscitationem caecitatis suae caliginem miraretur. Interrogatus
de formis angelorum sive daemonum, respondit, angelos se vidisse in specie
puellarum pulcherrimarum, daemones vero in effigie corvorum. Hic recordor dicti
cuiusdam, cuius anima nuper educta fuit a corpore, et reversa. Anima, inquit,
educta a corpore, quando non est revertenda,
reliquas animas sive spiritus angelicos videt sicuti sunt. Quando vero reversura
est ad corpus, non ei datur animas sive angelos contemplari, nisi sub aliqua
similitudine et liniamentis, propter viventes.
NOVICIUS: Satis videtur istud esse
probabile. Sed quid significat quod praedictum sacerdotem Domina nostra cum
Imperatore Frederico tumulavit?
MONACHUS: Sicut mihi retulit praefatus Walterus,
qui huius tumulationis solutionem cum maximo labore, et hoc secretissime, ab eo
elicere potuit, quantum beata Virgo illum dilexerit, vel quanti meriti apud Deum
fuerit, per eandem ei visionem ostendit. Ac si diceret: NulIus in regno terreno
Frederico Caesare qui nunc imperat dignior est, nec ipse tamen praestare obsequium
sepulturae tuae dignus est. Ita ipse intellexit. Daemones vero in diversis formis
saepissime vidit, hominum videlicet, animalium, reptillum, sicut in quinta
distinctione memini me plenius dixisse capitulo sexto. - Cum tempore quodam staret
inter alios ad psallendum ad horam sextam, vidit
mensam in medio chori stantem decentissime praeparatam. Venientes
autem tres miri decoris matronae, indumenta sacerdotalia apportaverunt, et
explicantes ea super mensam ipsi praesentaverunt. Alio
itidem tempore cum in initio laudum Psalmus, Deus misereatur
nostri, decantaretur, vidit dexteram Dei super medium chori dantem
benedictionem super conventum. Ob quam causam concessum est fratribus conversis,
in minoribus festis illum Psalmum peraudire.
NOVICIUS: Miror quibus meritis vir iste ad tantam pervenerit gratiam.
MONACHUS: Virtutibus animae maxime, caritate videlicet, simplicitate,
humilitate et his similibus. In his enim consistit regnum Dei, non in sermone, vel
in labore corporali. Praedicare autem seu manibus laborare sine virtutibus
modicum valet. Tantae siquidem fuerat
humilitatis, ut si aliquem monachorum obvium
habuisset, complicatis manicis se contraheret, et ne illum veste tangeret, in
partetn declinaret. Requisitus de hoc, respondit: Ego sum peccator, et non sum
dignus ut hos sanctos viros tangam vel tangar ab eis. Duos siquidem filios ante
conversionem in iuventute genuerat, non tamen legitime, Henricum videlicet
conversum de Vilario, virum sanctum, de quo dictum est in quarta distinctione
capitulo tricesimo primo, et Johannem monachum de Claustro, qui adhuc superest.
NOVICIUS: Quid est quod maiorem in huiusmodi revelationibus gratiam videmus
impendi peccatoribus et lapsis post poenitentiam, quant his qui innocentiam suam
servaverunt?
MONACHUS: Ubi superabundavit delictum, ibi frequenter superabundat
et gratia. Et fit hoc ex ineffabili misericordia
Dei, ne videlicet et lapsi propter peccata commissa
desperent, et ne innocentes de sua innocentia superbiant. Sedente me tempore quodam in conventu
sanctimonialium ordinis nostri, cum de huiusmodi visionibus conferremus, una ex
virginibus dixit ad me: Videte quod Deus talibus secreta sua revelat, et non
nobis, unam digito demonstrans, quam non virginem venisse ad ordinem
suspicabatur. Cui ego
respondi quod iam supra dixi, hoc adiiciens: Vos forte eandem
gratiam ascriberetis virginitati vestrae, et vult Deus magis vos esse humiles,
quam virgines. Bene intellexeram, non sine superbia eam verba huiusmodi
protulisse. Quod talium mentes quandoque virtus virginitatis extollat, ex verbis
cuiusdam alterius sanctimonialis tibi
plenius ostendam. Certe, inquit, non ero similis ego, quae virgo sum, vidais, quae
filios et filias genuerunt. Quantum tamen Deo humilis virginitas placeat, et quam
mirifice sua illis secreta revelet, sequentia capitula declarabunt.
NOVICIUS:
Memini te superius dixisse, meritum magis consistere in virtutibus animae, quam in
operibus exterioribus. Ut quid ergo quotidie mortificamur orando, legendo,
vigilando, ieiunando, cantando, et manibus nostris laborando?
MONACHUS: Haec
omnia sine merito vitae aeternae fieri possunt; motus autem virtutum nunquam.
Quicquid sine caritate et ceteris virtutibus fit, mortuum est. Audi ergo utilem
distinctionem ex Regulis Theologiae, per quam
cognoscere poteris, penes quid meritum consistat. Meritum vero consistit penes
gratiam efficaciter, penes liberum arbitrium occasionaliter, penes virtutes
formaliter, penes motus virtutum essentialiter, penes opera virtutum, ut est oratio et reliqua paulo
ante a te enumerata, instrumentaliter. Plenius tibi hanc distinctionem exponerem,
si non ad eas quae adhuc supersunt huius beati viri
visiones festinarem. Quodam tempore cum graviter infirmaretur, et a ministro ut
aliquantisper gustaret rogaretur, dixit quod septem dies transissent, in quibus
singulis visitationem Domini nostri et dulcissimae matris eius accepisset, de
quorum visitatione tam dulciter esset affectus,
quod nullum cibi vel potus haberet appetitum. - Alio itidem tempore
cum aegrotaret infirmitate peremptoria, et filio suo praedicto Johanni quasdam
visiones recitaret, cognoscens hoc dominus Gevardus, tunc infirmarius ibidem,
postea Abbas noster, a quo haec audivimus, ad Priorem cucurrit, et quia dominus
Christianus quaedam mirifica filio suo recitaret, nunciavit. Mox Prior ad illum
veniens, et coram ipso sedens, si aliquid loqui vellet de confessions, ex
industria interrogavit. Cui cum responderet,
confessionem feci; subiunxit: Rogo ut aliquid mihi dicatis ad aedificationem.
Tunc ille: Quid dicam vobis? Jam enim Domina
nostra fuit ante me cum filio suo, et quia horas meas ob corporis imbecillitatem
dicere non potui, ipsi me iuverunt. Quasdam horas speciales dicere consueverat.
Universa haec audivit praedictus Gevardus post tergum Prioris sedens. Interrogatus
etiam, qualia haberent vestimenta, respondit: Cucullas sicut et nos. In tali enim
habitu se ei ostendere dignati sunt, qualem ille pro eis susceperat. Sicque fine
beato decedens, ab ipsis receptus est, a quibus moriens fuerat visitatus, et in
aeternis sedibus cum gloria locatus. Amen.
ReferencesRéférencesReferenzenRiferimentiReferencias
Tubach Frederic C., 1969. Index exemplorum. A Handbook of medieval religious tales, Helsinki.:
- #4701 : Table set by three matrons. A monk, singing psalms, saw a table being set by three beautiful matrons; later he saw the hand of God bless the convent. CHeist-VII #167 . (© Frederic C. Tubach)
- Manuscripts / editionsManuscrits / éditionsManuskripte / AuflagenManoscritti / edizioniManuscritos / ediciones:
-
- Strange Joseph, 1851. Caesarii Heisterbacensis Monachi Ordinis Cisterciensis Dialogus Miraculorum. Textum ad quatuor codicum manuscriptorum editionisque principiis fidem accurate recognovit Josephus Strange., Köln-Bonn-Brüssel, vols. 2. vol. 2, p. 20-21..
ImagesImagesBilderImmaginiImágenes (0)
Exempla in this collectionExempla dans le même recueilExempla in derselben SammlungExempla in questa stessa raccoltaExempla de la misma colección:
- TE018764 Dialogus miraculorum: VII, 16, 2
- TE018765 Dialogus miraculorum: VII, 16, 3
- TE018766 Dialogus miraculorum: VII, 16, 4
- TE018767 Dialogus miraculorum: VII, 16, 5
- TE018768 Dialogus miraculorum: VII, 16, 6
- TE018769 Dialogus miraculorum: VII, 16, 7
- TE018770 Dialogus miraculorum: VII, 16, 8
- TE018771 Dialogus miraculorum: VII, 16, 9
- TE018772 Dialogus miraculorum: VII, 17
- TE018773 Dialogus miraculorum: VII, 18
- TE018774 Dialogus miraculorum: VII, 19
Download this exemplum asTélécharger le fichier de cet exemplum au formatLaden Sie die Datei dieses Exemplums im FormatScarica questo exemplum comeDescargue este documento en formato:
Les exempla du ThEMA sont mis à disposition selon les termes de la Licence Creative Commons Attribution - Pas d’Utilisation Commerciale - Partage dans les Mêmes Conditions 4.0 International.ThEMA exempla are made available under the Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.ThEMA exempla werden unter der Creative Commons Namensnennung - Nicht-kommerziell - Weitergabe unter gleichen Bedingungen 4.0 International Lizenz.Las exempla de ThEMA están puestas a disposición en el marco de la Licencia Creative Commons Atribución-NoComercial-CompartirIgual 4.0 Internacional.Gli exempla del ThEMA sono messi a disposizione secondo i termini della Licenza Creative Commons Attribuzione - Non commerciale - Condividi allo stesso modo 4.0 Internazionale.