Thesaurus Exemplorum
Medii Aevi

MONACHUS: In Claravalle ante hos undecim annos monachus quidam Henricus nomine defunctus est, vir grandaevus et sanctus, corpore quidem contractus et confractus, sed corde multum diffusus²²² ac dilatatus. Multas hic habebat a Deo consolationes²²³, plurimas revelationes, spiritu pollens prophetiae, nulliusque²²⁴ expers spiritualis gratiae. Venerabilem hunc virum tempore generalis Capituli Abbates²²⁵ frequentabant, quos plurimum suis sermonibus aedificabat. Huic familiaris erat²²⁶ dominus Gevardus Abbas noster, cui inter cetera narravit totum ordinem conversionis suae. Cum sanctus Bernardus praedicaret crucem in Dioecesi²²⁷ Constantiensi, contigit eundem Henricum interesse sermoni. Qui cum esset homo dives et potens, multa habens castra, et cum divitiis infinita crimina, sermone viri Dei compunctus, ait ad ipsum²²⁸: Domine, si non terreret me illa consuetudo, quam intellexi esse in ordine vestro²²⁹, scilicet quod venientes ad vos indifferenter ad diversas emittitis regiones, ego me vobis redderem in continenti. Cui vir sanctus respondit: Ego sub conditions te non recipiam; sed hoc tibi promitto, quia si in Claravalle monachus fueris, ibi morieris. Audito hoc verbo, mox se reddidit, factusque est interpres Abbatis, eo quod in utraque lingua, Gallica videlicet et Teutonica, multum foret expeditus. Videns hoc quidam ballistarius servus eius, homo crudelis et pronus ad fundendum sanguinem, nimis de conversione domini²³⁰ turbatus, telum ballistae imposuit, ut sanctum Abbatem feriret. Statimque ab angelo Domini percussus, retrorsum cecidit, et exspiravit. De cuius tam repentina morte Henricus territus, et maxime de perdition animae contristatus, sciens Abbatis sanctitatem et in signis potentiam, cecidit ad pedes eius, humiliter et cum multa instantia supplicans, quatenus miserum de faucibus inferni suscitando liberaret. Compassus vir beatus tam unius dolori quam alterius perditioni, flexis genibus Deum cum lacrimis exoravit, et mortuum celerius suscitavit. Qui suscitatus, ad suscitantis pedes corruit²³¹, et ut se in conversum susciperet, cum multis suspiriis petivit. Cui vir sanctus respondit: Scio quod naturaliter protervus sis ac distortus, nec expedit ut sis inter religiosos; sed volo ut crucem suscipias, mare transeas, et²³² cum Sarracenis confligendo citius finiaris. Et fecit sic, crucem accepit, mare transivit, cum inimicis crucis dimicavit, et in conflictu necatus ad Deum²³³ migravit. - Eodem tempore mulier quaedam paralytica clamavit post hominem Dei, sanitatem ab eo²³⁴ postulans; et cum sequi non valeret, iam enim praecesserat, misertus illius Henricus levavit eam in equum suum, quam sancto praesentans²³⁵ benedictione percepta deposuit²³⁶. Quae sana facta stetit, et propriis pedibus gaudens ad propria remeavit. Hoc ab ore domini Gevardi Abbatis²³⁷ audivi. Iste est Henricus, qui tempore quodam ab eodem sancto patre in partes remotiores missus, glacie sub pedibus eius fracta, longius sub unda tractus, mirabiliter est illius benedictione reductus²³⁸. Ecce iste sermone conversus est. Sed quid quaero exempla de remoto, cum hoc quod de allia recito, impletum gaudeam in me ipso?