Thesaurus Exemplorum
Medii Aevi

Similem gratiam et forte maiorem, audivi collatam fuisse dominae Aleidi primae Abbatissae Monasterii civitatis Westfaliae. Haec quotienscunque corpus Domini a sacerdote suscepit³⁹⁴³, non panis soliditatem inter dentes, neque panis saporem intra fauces³⁹⁴⁴ sentit, sed ipsum sacramentum quasi favus mellis sine masticatione per guttur eius in ventrem defluxit, sic ut mira suavitate omnia eius interiora replerentur. Quando defuncta est, dominus Florentius Abbas de Campo sanctae -[f° 196]- Mariae³⁹⁴⁵ qui pater eius fuerat spiritualis, atque confessor, post sepulturam eius omnibus qui confluxerant eandem gratiam praedicavit.
NOVICIUS: Si de cadavere leonis, ut legitur in Judicum, egressa est dulcedo, non miror si de corpore Christi qui est leo de tribu Juda³⁹⁴⁶, dulcedo egreditur.
MONACHUS: Juste moveris. Videtur huic beatae congruisse illud sponsi in Canticis Canticorum: Favus distillans labia tua sponsa³⁹⁴⁷ , subaudis, est tibi corpus meum.
NOVICIUS: Quae tibi videtur fuisse causa illius dulcedinis in sacramento atque liquefactionis?
MONACHUS: Ardor perfectae caritatis qua aestuabat³⁹⁴⁸. Nam cum esset naturaliter vel potius ex abstinentia et laboribus semper pallida atque macilenta, quotiens eam communicare contigit, ita inflammabatur ut facies illius³⁹⁴⁹ igneo colore resplenderet. Legitur in Exodo quod incalescente sole liquefiebat manna³⁹⁵⁰. Manna sua albedine atque dulcedine significat Christum, qui ait: Ego sum panis vives, qui de coelo descendi³⁹⁵¹ . De quo et in Psalmo scriptum est: Panem angelorum manducavit homo³⁹⁵² . Sol quia calet et illuminat, perfecta caritas est. Si ergo manna liquefiebat incalescente sole, non mirum si eius significatum dulcescit et liquefit inardescente caritate. Et licet in sacra communione huiusmodi dulcedo corporalis sive liquefactio sit rarior, non tamen ea dulcedine seu liquefactione quae in anima fit spiritualiter, est salubrior. Bene Christi dulcedinem senserat, qui ait: Dulcis et rectus Dominus. Et in alio loco: Quam dulcia faucibus meis eloquia tua, super mel ori meo³⁹⁵³ . De liquefactione sponsa dicit in Canticis: Anima mea liquefacta est, ut dilectus locutus est³⁹⁵⁴ .
NOVICIUS: Placet quod dicis.
MONACHUS: Corpus Dominicum manna est absconditum, omne delectamentum in se habens, et omnis saporis suavitatem³⁹⁵⁵.
NOVICIUS: Si tanta gratia est in sacramento altaris, quid est quod alii aliis rarius communicant?
MONACHUS: Quidam se subtrahunt ex humilitate indignos se iudicantes; alii minus curant, vel propter morsum conscientiae accedere non -[f° 197]- audent. Priores spiritualiter communicant; sequentes magna gratia se privant. Quidam sunt qui et libenter communicant et tanta gratia se dignos exhibent; hi beati sunt. Ponatur duos aequales esse in caritate, et unus simpliciter ad Christi corpus³⁹⁵⁶ accedat, alter vero simpliciter dimittat, in communicante sicut credo intenditur caritas, et fit in eis mox meriti inaequalitas.
NOVICIUS: Unde hoc probas?
MONACHUS: Manna non descendit sine rore, neque Christi corpus a bonis sumitur sine augmente gratiae. Quod bonum sit bonis communicare, duobus tibi sequentibus pandam exemplis.