Caesarius Heisterbacensis, Libri VIII miraculorum

INCIPIT LIBER PRIMUS MIRACULORUM

De sacramento Dominici corporis, cuius medietas iuxta Sanctum Trudonem in carnem conuersa est

Anno gratie MoCCoXXIIIo circa Pentecosten15 contigit, quod dicturus sum. In Hasbania16 uilla quadam dyoceses Leodiensis femina quedam sacerdoti suo ueniens ad confessionem, recitauit illi hystoriam satis mirabilem. "Domine", inquit, "decem anni iam elapsi sunt, ex quo ego infelix mulier in corpus Domini sanctissimum horrendum commisi sacrilegium. In die pascue ueniens ad ecclesiam corpus Domini sumpsi ac deglutiui. Statim festinans ad proximam ecclesiam, sacramentum quidem suscepi, sed integrum in ore retinui. Sicque uadens ad amasium meum deosculata sum illum, sperans quod uirtute sacramenti ex hoc amplius me amaret17. Re tam nefaria peracta, cum hostiam glutire uellem nec possem, extraxi illam tribusque panniculis satis mundis inuolutam abscondi in scissura muri cuiusdam ecclesie." Interrogata a sacerdote, si postea uiderit, respondit: "Etiam, anno preterito uidi illam, et apparuit incorrupta". Tunc sacerdos: "Ueni et ostende michi locum." Uentum est ad ecclesiam. Mira res: mulier mox ut locum ostenderat, tantus eam horror inuasit, ut pallio caput operiret et fugeret. Sacerdos uero non inops consilii, immo Deo inspirante episcopum Liuonie18, qui in mane erat consecraturus ecclesiam, adiit et, que dicta sunt, sibi per ordinem recitauit. Quo audito episcopus territus ualde, assumptis secum sacerdotibus et clericis uniuersis, qui ad dedicationem ecclesie confluxerant, ad locum properauit, sacramentum extraxit, cum quo ad ecclesiam rediens altari solempniter inposuit. Qui cum pannum exteriorem coram eisdem clericis explicasset, apparuerunt in eo tres gutte sanguinis recentis. Quibus uisis stupefactus episcopus manum retraxit. Statimque mittens litteras magistro Iohanni decano Aquensi, tunc in abbatem Sancti Trudonis electo19 et in eodem cenobio constituto, ad tam grande miraculum inuitauit, consilio illius uti uolens. Uix ad dimidium miliare locus distabat a ciuitate. Decano adueniente cum summa festinatione medius reuolutus est panniculus, qui totus uisus est quasi oleo perunctus. In explicatione uero tertii panni, cui sacramentum fuerat inuolutum, stupendum atque seculis omnibus predicandum apparuit miraculum. Nam medietas ipsius hostie in carnem conuersa tantum suo rubore qui aderant cunctis timorem simul et reuerentiam incussit, acsi Christum in cruce corporaliter pendere conspicerent. Et cum una pars, ut dictum est, foret sanguinea, reliqua in suo candore perseuerauit. Ubi uero parti, in qua erat sanguinea, ita panniculus erat concretus et adherens, cum reuolui deberet, ut fieri assolet in uulneribus, dum ligatura sanguine infecta et indurata rescinditur. Uisumque est omnibus utile et cautum, ut hostia in panno dimitteretur sicque populo futuro in testimonium fidei nostre ostenderetur. Episcopus uero tam magistrum Iohannem quam reliquum clerum cum multa humilitate et instantia rogauit, quatenus sibi liceret hostiam deferre in Liuoniam ad corroborandam nouam fidem gentis illius. Quod cum auerterent et dicerent, quod prorsus hoc non permitteret populus, concesserunt, ut medium pannum tolleret necnon et partem exterioris, in qua due gutte sanguinis continebantur. Tertiam uero guttulam idem Iohannes prescidit, inter reliquias suas illam honorifice recondens ad ostendendum populis, cum crucem praedicaret20. Ego uero eandem guttam uidi oculis meis, ostendente sepe dicto Iohanne, qui michi ista recitauit. Antequam pontifex recederet, miraculum ciuitati innotuerat et quod hostiam deferre uellet. Unde et LX armati uiri ad resistendum destinati sunt, per quos comitante populo ac clero ad ecclesiam sancti Trudonis delatum est et cum honore debito susceptum atque in uase crystallino repositum. Qui uero uerbis credere non potest, ad idem monasterium pergat et non solum multorum testimonio, sed oculata fide uera esse, que diximus, comprobabit. 'Benedictus Deus, qui facit mirabilia solus'21.

Notes:
  • 15 Pfingsten war 1223 am 11. Juni.
  • 16 Der Hasbengau, heute 'la Hesbaye', lag auf der linken Seite der Maas westlich von Lüttich und Maastricht um Tongern und St. Trond.
  • 17 Über geweihte Hostien zu Werken der Zauberei vgl. A. Kaufmann, Annalen LIII (1891), 208 A. 1.
  • 18 Meister denkt hier und unten I, 21 an den Bischof Theoderich von Estland (Leal, Dorpat), der im Dial. mir. VIII, 13. 80 erwähnt wird, aber schon 1219 gestorben war und daher hier nicht in Betracht kommt. Nach Paul Scheffer-Boichorst, Herr Bernhard zur Lippe, Detmold 1872, S. 98 A. 259, handelt es sich entweder um Bischof Albert von Riga(1199—1229), oder um dessen Bruder Hermann von Estland (1219—1243), den Nachfolger Theoderichs (vgl. Heinrici Chronicon Lyvoniae 23, 11.28, 1, MG. SS. XXIII, 308. 322). Vielleicht darf man aber doch auch an Bernhard zur Lippe denken, den Bischof von Semgallen (1218—1224; vgl. Band I, 159 Anm. 2), der nach längerem Aufenthalt in Deutschland 1223 nach Livland zurückkehrte (Heinrici Chron. Lyv. 27, 1, S. 319) und auch Dial. mirac. X, 35 'in episcopatu Traiectensi' begegnet. Wenn allerdings Scheffer-Boichorst mit der Annahme Recht hat, daß Bernhard bereits im März oder April 1223 in Livland eintraf, kann er nicht mehr zu Pfingsten im Westen gewesen sein.
  • 19 Johannes, der als Dekan von Aachen 1222 Abt von St. Trond (im Bistum Lüttich) wurde (bis 1228), wird von Caesarius öfter im Dial. mirac. erwähnt; vgl. auch Band I, S. 163 Nr. 243 und S. 167 Nr. 251. Auch nach der 3. Fortsetzung der Gesta abbatum Trudonensium (SS. X, 393) war er vorher Dekan des Aachener Münsterstifts, und so begegnet er noch im Januar 1222 als 'magister Iohannes decanus Aquensis' (Lacomblet, Urkundenbuch zur Geschichte des Niederrheins II, 59 Nr. 108).
  • 20 Vgl. Band I, S. 163, 29. 167,6.
  • 21 Ps. 71,18
Indexed exemplum: TE004372
This work directed by J. Berlioz, M. A. Polo de Beaulieu, and Pascal Collomb is licenced for use under ETALAB Open License 2.0 Ce travail réalisé sous la direction de J. Berlioz, M. A. Polo de Beaulieu et Pascal Collomb est mis à disposition sous licence ETALAB Licence Ouverte 2.0 This work directed by J. Berlioz, M. A. Polo de Beaulieu, and Pascal Collomb is licenced for use under ETALAB Open License 2.0 This work directed by J. Berlioz, M. A. Polo de Beaulieu, and Pascal Collomb is licenced for use under ETALAB Open License 2.0 This work directed by J. Berlioz, M. A. Polo de Beaulieu, and Pascal Collomb is licenced for use under ETALAB Open License 2.0
Powered byPropulsé parPowered byPowered byPropulsado para